Krupiye mi, Kurpiyer mi? Bir gün bir arkadaşım bana, yıllar sonra tekrar bir araya geldiğimizde, ne kadar değiştiğimi fark ettiğini söyledi. “Eskiden daha mesafeli, daha ciddiydin. Şimdi ise her şey daha doğal, daha içten. Gerçekten seninle olmak daha keyifli.” Hemen arkasından gelen bir başka cümle de şuydu: “Senin gibi birinin krupiye (ya da kurpiyer) olması çok ilginç olurdu. Hatta fark etmeden bu işe çok uygun olduğunu söyleyebilirim.” Başta şaşırdım ama sonra düşündüm. “Krupiye mi?” Hemen “kurpiyer” olarak düzelttim. Ama sonra bu terimin ne kadar yanlış bir şekilde gündelik yaşamda kullanılmaya başlandığını fark ettim. İki terim de aslında ne kadar benzer…

İşbirliği Kelimesinin Eş Anlamı Nedir? Tarihsel Bir Perspektif Bir Tarihçinin Gözünden: Geçmişin İzinden Bugüne Geçmişi anlamadan, bugünümüzü doğru bir şekilde kavrayamayız. Tarih, sadece olayların sıralandığı bir zaman dilimi değil; aynı zamanda insanlık durumunun evrildiği bir süreçtir. İşbirliği kelimesi, günümüzde birbirine yakın birçok anlam taşırken, geçmişte de benzer kavramlar zaman zaman farklı anlam yüklemeleriyle karşımıza çıkıyordu. Peki, işbirliği ne demekti? Bu kelimenin tarihsel bir anlam yolculuğunda karşılaştığı eş anlamlılar neydi? Geçmişten günümüze bakarak, işbirliği kavramının nasıl evrildiğine ve modern dünyada hangi eş anlamlılarıyla paralellikler kurabileceğimize göz atalım. Bu yolculuk, sadece dilin evrimini değil, toplumsal değerlerin, güç dinamiklerinin ve insan ilişkilerinin de…

Kretenizm Nedir? Neden Olur ve Bugün Ne Anlama Geliyor? Bazen sağlıkla ilgili terimler, kulağa garip gelebilir, hatta hiç duymadığınız bir şeyin varlığına bile inanmak zor olabilir. Ancak “kretenizm” gibi eski bir terim, aslında çok önemli bir sağlık sorununun kökenlerine işaret ediyor. Bugün konuyu daha yakından inceleyerek, yalnızca biyolojik temelleriyle değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel etkileriyle de anlamaya çalışacağız. Bu yazıyı okurken, hem tarihsel bir perspektife hem de günümüz dünyasında kretenizmin nasıl bir yansıma bulduğuna dair düşüncelere dair ilginç bağlantılar keşfedeceksiniz. Kretenizm Nedir? Kretenizm, temel olarak iyot eksikliğinden kaynaklanan bir hastalık durumudur. İlk olarak, adını Yunanistan’ın Kreta adasındaki bir bölgeden…

Merhaba — bu yazıda Kepçe Kulak (Prominent Ear) (yani kulağın baştan fazla çıkık durması durumu) konusu üzerine bilimsel bir merakla eğileceğiz. Okuyucu olarak seninle birlikte “Kepçe kulak nasıl küçülür?” sorusunun arkasındaki anatomiye, cerrahi yöntemlere ve güncel verilere bakacak; hem kafa karıştırmadan hem de derinlikten kaçmadan ilerleyeceğiz. Kepçe Kulak Nedir ve Neden “Büyüklük” Algısı Oluşur? “Kepçe kulak” terimi genellikle kulağın kafaya göre fazla dışarıda olduğu, baş‑kulak açısının normalden büyük olduğu durumları tanımlamak için kullanılır. Bilimsel olarak bu duruma “aurikular protrüzyon” veya “prominent ear” denir. ([hmpgloballearningnetwork.com][1]) Anatomi açısından üç ana faktör rol oynar: Kulak içindeki antiheliks kıvrımının yeterince gelişmemiş olması. ([Prof. Dr. Murat Songu][2])…

İstişare: Kültürlerin Çeşitliliğinde Bir Ortak Payda Kültürlerin zenginliği, insanlığın tarih boyunca geliştirdiği en önemli değerlerden biridir. Her bir kültür, kendine özgü ritüelleri, sembollerini ve topluluk yapılarını barındırırken, bunların hepsi birer kimlik inşası sürecinin parçasıdır. Ancak, kültürel çeşitlilik sadece farklar üzerinden değil, aynı zamanda benzerlikler üzerinden de anlaşılabilir. Bu benzerliklerden biri, toplulukların karar alma süreçlerini şekillendiren, insanları bir araya getiren ve bir ortak akıl oluşturmayı amaçlayan ‘istişare’ kavramıdır. Peki, istişare nedir? TDK’ye göre ‘istişare’, karşılıklı fikir alışverişi yaparak bir konuda karar almak demektir. Ancak bu basit tanım, kavramın antropolojik ve kültürel boyutlarını tam anlamıyla yansıtmaz. İstişare, aslında toplulukların değerlerini, güç ilişkilerini…

İstikrah Ne Demek Osmanlıca? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Osmanlıca Bir Kelimenin Peşinden Gitmek: Eğitimcinin Bakış Açısı Bir eğitimci olarak, kelimelerin ve anlamlarının nasıl birer düşünce haritası oluşturduğunu görmek her zaman beni büyülemiştir. Bir kelime, bazen sadece bir anlam taşımaz; bir dönemin sosyal yapısını, bir kültürün dinamiklerini ve insanların yaşam tarzlarını da yansıtır. Bu yazımda, sizleri bir kelimenin derinliklerine doğru bir yolculuğa çıkarmak istiyorum: İstikrah kelimesi. Osmanlıca’da bu kelime, yalnızca dilsel bir anlam taşımakla kalmaz, aynı zamanda dönemin düşünsel ve kültürel yapısına dair ipuçları verir. İstikrah: Anlamı ve Kökeni İstikrah kelimesi, Osmanlıca kökenli bir terim olup, “hoşlanmama” ya da “tiksinme” anlamına gelir.…

Merhaba — son yıllarda “ilk tarihi roman” ifadesini düşündüğümde, her şeyi bilimsel bir merakla açıp birlikte bakmak istedim. Çünkü edebiyat tarihinde “ilk” diye nitelendirilen eserler nadiren tek ve kesin bir cevapla karşılaşıyor. Şimdi birlikte bu soruyu; hem antik dönem kaynakları hem de modern edebiyat kuramı bağlamında ele alalım: — İlk Tarihi Roman Kimdir? “Hangi eser ‘ilk tarihî roman’dır?” sorusuna verilecek cevap, tanımımıza, dönemimize ve hangi dilde yazıldığına göre değişiyor. Edebiyat kuramlarına göre “tarihî roman”, kurgusal karakterlerle gerçek tarihî olayların birleştiği; geçmişe ait mekân, toplum, klima ve toplumsal değişimlerin anlatıldığı bir türdür. ([Encyclopedia Britannica][1]) Bu tanım ışığında iki önemli aday öne çıkıyor: Callirhoe (antik Yunan yazar Chariton…

Eşkina Balığının Diğer Adı Nedir? Bir zamanlar, denizin derinliklerinde saklanan sırlar, kasaba halkının en çok merak ettiği şeydi. Deniz kenarında yaşayanlar, balıkçılıkla geçimlerini sağlayan ve her sabah teknelerine atlayıp okyanusla savaşan adamlardı. Gözlerinde azim, ellerinde yılların sertliğini taşıyan balıkçılar, denizin derinliklerinden her gün farklı hikâyeler getirirdi. Ama bir sabah, gözleri parlayan, genç bir balıkçı, arkadaşına eğilip gülümsediğinde, her şey değişti. “Biliyorsun değil mi, eşkina balığının başka bir adı var?” dedi, sesinde bir merak ve heyecan vardı. Arkadaşı gözlerini kısıp bakarken, genç balıkçı devam etti: “Herkes onu ‘eşkina’ olarak bilir ama aslında ‘barbunya’ olarak da adlandırılır. Nasıl yani, değil mi? Aslında,…

Toplumsal Yapıları ve Bireylerin Etkileşimini Anlamaya Çalışan Bir Araştırmacının Girişi Toplumların nasıl işlediğini anlamak, sadece ekonomik verileri okumaktan ibaret değildir. Bireylerin birbirleriyle ve çevreleriyle kurduğu ilişkiler, toplumsal normlar ve kültürel pratikler, sosyolojik bir gözlemin temel taşlarını oluşturur. Bu noktada, İskandinav ülkeleri gibi toplumların yapısı, bize önemli ipuçları sunar. Bu toplumlar, özellikle cinsiyet rolleri, toplumsal eşitlik ve aile içi yapılarla dikkat çeker. Bir sosyolog olarak, bu tür yapıları incelemek, toplumsal normların bireysel ve kolektif kimlik üzerindeki etkilerini anlamak demektir. Peki, “İskandinav ülkeleri” denince aklımıza gelen toplumsal değerler ve kültürel pratikler nelerdir? Bu yazıda, İskandinav toplumlarının sosyal yapısını, cinsiyet rollerini ve erkek…

Açık konuşayım: Biz okurları aldatılıyor muyuz? Cumhuriyet Gazetesi’nin fiyatının “6 TL olduğu zaman” sorusu aslında bir bilgi boşluğunu işaret ediyor — ve bu boşluk, medyada şeffaflık ve güven konularını yeniden gündeme taşımalı. Peki bu gazeteyi neden bulduğumuz tarihlerde 6 TL’ye gördük veya duydum? Bu yazıda konuyu kırılma noktalarıyla birlikte derinlemesine ele alıyorum. Başlık: “Cumhuriyet Gazetesi ne zaman 6 TL oldu?” Gazete fiyatının izini sürerken: bir bilgi kutusu mu yoksa algı operasyonu mu? Gazete fiyatları sürekli artıyor; bu doğal olabilir. Ama “6 TL” seviyesine ulaşma zamanı ve koşulları belirsiz kaldığında, ortaya şu sorular çıkıyor: Okur olarak biz neyi ödüyoruz? Medyanın “fiyat artırımı” görüntüsünün arkasında…